Naukowcy z Uniwersytetu w Duisburgu-Essen prowadzą badania nad terapiami skierowanymi przeciwko wyjątkowo agresywnym formom białaczki u dzieci. Po raz pierwszy zastosowali oni podejście, które rozróżnia dwie podtypy choroby i wykorzystuje tzw. Nanobody-PROTACs – cząsteczki, które atakują wyłącznie chore komórki, oszczędzając zdrowe tkanki. Projekt, kierowany przez prof. dr Shirley Knauer oraz dr. Mike’a Blüggla z Wydziału Biologii, otrzymał wsparcie finansowe w wysokości 143 740 euro na okres dwóch lat od Fundacji José Carrerasa na rzecz walki z białaczką.
W centrum badań znajdują się cząsteczki znane jako Nanobody-PROTACs (Proteolysis Targeting Chimeras), które łączą dwa kluczowe elementy: fragment wiążący się z białkiem docelowym oraz sygnał degradacyjny, uruchamiający w komórce proces niszczenia tego białka. Dzięki temu możliwe jest celowane usuwanie białek związanych z rozwojem choroby bez ingerencji w zdrowe struktury komórkowe.
W badaniach z Duisburga-Essen białkiem docelowym jest enzym Taspase 1, który odgrywa istotną rolę w patogenezie wyjątkowo agresywnych postaci ostrej białaczki limfoblastycznej (ALL) oraz ostrej białaczki szpikowej (AML). Dotychczas enzym ten stanowił trudny cel terapeutyczny. Zespół naukowców zaproponował nową strategię: wykorzystanie różnic w wewnętrznych sygnałach degradacyjnych poszczególnych komórek nowotworowych. Dzięki temu możliwe będzie opracowanie PROTACs, które rozpoznają i degradują Taspase 1 w sposób swoisty dla konkretnego typu białaczki.
Drugą innowacją w tym projekcie jest wykorzystanie tzw. Helikonów – spiralnych miniaturowych białek, które stanowią biologiczny komponent PROTACów. Helikony pośredniczą w połączeniu z czynnikami degradacyjnymi i inicjują proces selektywnego niszczenia białka docelowego w komórce nowotworowej.
„Dzięki temu podwójnie nowemu podejściu otwieramy zupełnie nową drogę w spersonalizowanym leczeniu białaczek” – wyjaśnia dr Mike Blüggel. – „Projekt ten może mieć znaczenie nie tylko dla badań podstawowych, ale w dłuższej perspektywie również dla terapii klinicznych tych wyjątkowo agresywnych nowotworów krwi.”
