Ryzyko raka piersi różni się w zależności od rodzaju hormonalnej antykoncepcji
Niektóre popularne środki antykoncepcji hormonalnej wiążą się z nieco wyższym ryzykiem raka piersi niż inne – wynika z nowego badania szwedzkiego przeprowadzonego przez naukowców z Uniwersytetu w Uppsali. W badaniu tym obserwowano ponad dwa miliony kobiet i nastolatek w Szwecji, aby określić, jak różne rodzaje antykoncepcji hormonalnej wpływają na ryzyko rozwoju raka piersi.
Różne rodzaje antykoncepcji, różne ryzyka
W Szwecji setki tysięcy kobiet każdego roku stosują antykoncepcję hormonalną. Z biegiem lat pojawiły się nowe preparaty – od klasycznych tabletek antykoncepcyjnych zawierających zarówno estrogen, jak i progestagen, po metody oparte wyłącznie na progestagenie, takie jak minipigułki, wkładki wewnątrzmaciczne, implanty czy iniekcje hormonalne.
Dotychczasowe badania koncentrowały się głównie na tabletkach złożonych, które przez wiele lat były najczęściej wybieranym rozwiązaniem. Obecnie coraz większą popularnością cieszą się środki zawierające wyłącznie progestagen, co czyni koniecznym dokładne poznanie ich długofalowego wpływu na zdrowie. Dodatkowo różne typy progestagenów mogą wykazywać odmienne właściwości biologiczne i potencjalnie różny wpływ na ryzyko nowotworów.
Desogestrel a zwiększone ryzyko raka piersi
W najnowszym badaniu – największym tego typu – naukowcy analizowali związki między różnymi formami antykoncepcji hormonalnej a ryzykiem raka piersi. Wykorzystano unikalne szwedzkie rejestry narodowe, obejmujące dane o wszystkich wydanych receptach oraz wszystkich diagnozach nowotworów.
Ponad dwa miliony kobiet w wieku od 13 do 49 lat obserwowano w latach 2006–2019. Wyniki pokazały, że ryzyko nowotworu różni się w zależności od rodzaju hormonu zawartego w danym preparacie.
– Nie wszystkie hormonalne środki antykoncepcyjne mają taki sam wpływ na ryzyko raka piersi – podkreśla prof. Åsa Johansson z Uniwersytetu w Uppsali i SciLifeLab, kierująca zespołem badawczym. – Nasze wyniki wskazują, że niektóre progestageny – zwłaszcza desogestrel – wiążą się z wyższym ryzykiem raka piersi, podczas gdy inne, jak depot medroksyprogesteron w zastrzykach, nie zwiększają tego ryzyka.
Badanie wykazało również, że zarówno tabletki złożone, jak i wkładki domaciczne zawierające lewonorgestrel – jedne z najczęściej stosowanych w Szwecji – wiązały się z niższym ryzykiem w porównaniu z preparatami zawierającymi desogestrel.
Długość stosowania ma znaczenie
Niezależnie od rodzaju zastosowanej antykoncepcji, ogólne używanie środków hormonalnych wiązało się ze wzrostem ryzyka raka piersi o 24%, co odpowiada jednemu dodatkowi przypadkowi raka na 7800 użytkowniczek rocznie. Ryzyko rosło wraz z długością stosowania: długotrwałe (5–10-letnie) używanie preparatów z desogestrelem wiązało się z prawie 50% wyższym ryzykiem, podczas gdy podobne stosowanie środków z lewonorgestrelem zwiększało ryzyko o mniej niż 20%.
Tabletki zawierające drospirenon w połączeniu z estrogenem, również popularne w Szwecji, nie wykazywały zwiększonego ryzyka raka piersi, co może czynić je bezpieczniejszą opcją dla kobiet z podwyższonym ryzykiem bazowym.
Zrównoważenie korzyści i ryzyka
– Hormonalna antykoncepcja jest bardzo skuteczna i przynosi istotne korzyści zdrowotne, dlatego nie zachęcamy kobiet do jej odstawiania – mówi Fatemeh Hadizadeh, główna autorka badania. – Oprócz ochrony przed nieplanowaną ciążą, zmniejsza ryzyko raka jajnika i endometrium, łagodzi bóle miesiączkowe i obfite krwawienia, pomaga w leczeniu trądziku i pozwala kobietom na większą kontrolę nad własnym zdrowiem reprodukcyjnym.
Jednocześnie rak piersi pozostaje najczęstszym nowotworem wśród kobiet. Dopóki nie pojawią się skuteczniejsze metody prewencji, unikanie leków zwiększających ryzyko może mieć istotne znaczenie – zwłaszcza dla kobiet już obciążonych genetycznie lub z innymi czynnikami ryzyka. Wyniki tego badania mogą pomóc lekarzom i pacjentkom w podejmowaniu bardziej świadomych decyzji terapeutycznych.
Źródło: JAMA Oncology, Hormonal Contraceptive Formulations and Breast Cancer Risk in Adolescents and Premenopausal Women
DOI: http://dx.doi.org/10.1001/jamaoncol.2025.4480
